Onderdeel zijn van een gigantische tijdstroom, hoe klein ook. Als ik er even bij stilsta, is dat een onvoorstelbare ervaring. Maar laat ik praktisch blijven, want ik heb maar even. Heel globaal weet ik waar mijn moment van leven vandaan komt en wat er zoal aan vooraf ging. Nog veel globaler kan ik niet meer dan vermoeden waar het heen zal gaan, op het gevaar af dat ik er compleet naast zit. Het is niet omdat IK nu leef. Maar wat de aarde betreft, oogt deze fase van de wereldgeschiedenis als een eenmalig gebeuren in het lange leven van een planeet. Geboren kort na WO II in een tijd van herstel  en optimisme, denk ik nu een brandend lont te zien. Ik heb geen idee wanneer het is ontvlamd. Wel vermoed ik dat het als een steeds sneller lopend vuurtje ergens naar onderweg is. En als reisdoel vrees ik meer voor een wereldbrand, dan dat ik een spetterende vuurwerkshow verwacht. We kunnen steeds meer, waardoor elke volgende wereldbrand heftiger zal zijn dan de vorige. We kunnen steeds minder, waardoor het ene na het andere kantelpunt aan de horizon opduikt, ons toch nog onverwacht overvalt en dan alweer plaatsmaakt voor het volgende. We spreken van crisis zus en catastrofe zo en debatteren eindeloos over operatie hier en transitie daar. Intussen heeft de tijdstroom mij meegevoerd naar de coulissen van de pensionering. Mijn tijd achter mij bedraagt over 2 dagen precies 72 jaar. Mijn tijd die nog komt is veel korter, maar hoe kort precies weet niemand. Het belooft wereldwijd in elk geval een turbulente periode te zijn. Als aspirant deler kan ik niet veel doen; dus dan doe ik dat maar. 

Fysiek verblijf ik op een van de rustigste en welvarendste plekken van de aardbol: het noorden van Nederland. Verreweg het grootste deel van mijn leven speelt zich hier af; reizigers zijn wij niet, mijn partner en ik. Binnen Noord-Nederland hebben wij een eigen leef- en woonplek, die bestaat uit een gebouwd onderkomen, met er omheen een klein stukje open aardbol. Voor een groot deel hebben zij en ik het hier voor het zeggen, wat een ongekende luxe is. Als inwoner en kiezer heb ik formele zeggenschap tot in de Europese Unie, al is het minimaal. Digitaal ligt bijna elke plek waar mensen wonen binnen mijn actieradius. Mooi is dat, en verplichtend ook. Zeker in een tijd als deze is het zaak om de hulpmiddelen die je hebt, ook als helpende middelen in te zetten. In de omgeving zie ik er wel gelegenheden voor en met aan aantal ervan wil ik wel aan de slag. (1) Mijzelf als deler die in zijn delende fase het onderste uit de kan van delende levensduur wil halen. (2) Mijn gezin en huishouden, waarbinnen ik sterke delende banden heb. (3) Al het dagelijks verkeer tussen mensen waarbij ik betrokken raak. (4) Politiek en bestuur op de formele schalen in de geografische kolom, zoals ik heb uitgewerkt op de pagina HET SPEELVELD. (5) Het niet menselijk leven waarbij ik betrokken raak. (6) De niet levende omgeving, voor zover die ons draagt of omgeeft.

Binnen de grenzen van tijd en ruimte heeft iedereen en alles wat leeft, een fysiek leefdomein. Een plek onder de zon, dichterlijk gesproken. Mijn lerende fase en mijn werkende fase stonden voor een belangrijk deel in het teken van deze leefdomeinen. Voor zover het om mensen gaat, is de term woon- en leefomgeving gangbaar. Voor de andere levende organismen gaat het om hun habitats. Logischerwijs zal ik daarom ook mijn delende fase wijden aan de levenden en hun leefdomeinen. Dat deze leefdomeinen leefbare plekken moeten zijn, is misschien een open deur. Een leefdomein zou geen afbreuk mogen doen aan de kwaliteit en de tijd van leven van de domeinbewoner(s). Ook zou het leefdomein niet uitgeleefd mogen worden, maar na gebruik in een vergelijkbare kwaliteit weer voor anderen beschikbaar moetenzijn. Toename van levenden vraagt om meer of ruimere leefdomeinen, dan wel habitats. Beschadiging of verwoesting van leefdomeinen vraagt om tijdelijke vervanging en herstel, of die beschadiging nu komt door natuurlijke oorzaken of door menselijk doen of laten. Deze laatste optie kent als extreme maar helaas niet zeldzame oorzaak het uitoefenen van geweld, wel of niet in de vorm van oorlog. Een andere zware categorie is aantasting van woondomeinen door ogenschijnlijk natuurlijke oorzaken, maar waarbij op de achtergrond menselijk handelen een min of meer belangrijke rol speelt. Denk aan de effecten van klimaatverandering, grotendeels door menselijk handelen veroorzaakt. 

De uitdaging heet de delende fase. De invulling ervan; vooral hoe en waarmee. Bij het hoe stel ik mij zoiets als creatieve levenskunst voor. Bij het waarmee denk ik aan het creatief delen van de leefbare ruimte die we hebben of nog gaan maken. Er is een uitgangssituatie waarvan ik droom. Niets nieuws, maar voortborduren op waar het leven mij heeft gebracht. Graag opteer ik voor het leven als één geheel, met hooguit af en toe een nieuw accent: leren, werken, delen. Het lijkt mij mooi om te werken op de schouders van de reuzen van voor mijn tijd en uit mijn jongere jaren. Reuzen van binnen en van buiten de zuil. Een saus van oude gerijpte wijsheid er overheen, wat een probleem is. Want bij mij bevatte de paplepel der wijsheid religie, onversneden religie. Er hoorde een heilige  boekenbundel bij, in plechtige taal biblia geheten. Maar die kun je ook rustig als wijsheid lezen en bediscussiëren. Geen dogmatische leesbril meer, maar een open blik. Een rabbijnse benadering, alleen niet religieus maar filosofisch. Van biblia vol met wijsheid en domheid. De uitdaging is uit te vinden wat wat is. Dat kan, door simpelweg mijn dioptische brein erop los te laten. Want die heb ik altijd bij mij, is onlosmakelijk met mij verbonden en is volwassen geworden. Dit is het mentale punt van vertrek. Maar diezelfde continuïteit zoek ik ook voor het geografische vertrekpunt. Ook daar wil ik alleen een doorstart maken, niet meer en niet minder. Dus blijft ons huis ons huis. Dus blijft onze regio Noord-Nederland. Geen scheiding, geen scheuring, geen schisma. Alleen mijn vaste baan verdwijnt achter mij in de verte. Met uitzondering van restanten  ervaring en expertise. Uitgezonderd ook alle nachtelijke dromen waarin ik steeds maar weer op het punt sta om te stoppen met mijn baan. Vanuit die vertrekpunten aan het werk met het creatief en kunstzinnig delen van leefruimte, waar ook ter wereld.

Als ik mijn brein als mediumbron beschouw, is dat ook direct de belangrijkste. Er zitten wat leuke geheugenfuncties in, die gevuld zijn met het een en ander aan belangrijke informatie en expertise, zoals ik die door de jaren heen bij elkaar heb gescharreld. Deze informatie is onder andere gekneed en gevormd door het dioptische karakter van mijn grijze massa. Mijn woonplaats Drachten zie ik vooral als een uit zijn krachten gegroeid dorp en niet als een stad. Daarom is het wel handig dat ik contacten heb met stedelijke waarnemers in Groningen en Leeuwarden. Zij kunnen mij ook wijzer maken over wat er speelt in de generatie direct onder mij. Mijn partner geeft mij natuurlijk dagelijks een impressie van wat het vrouwelijk geslacht zoal beweegt. Het is niet veel anders dan bij mannen; het verschil zit misschien in de nuance. Verder zijn er soms contacten met waarnemers In het landelijk gebied en via via met nog jongere generaties dan die direct na mij. 

Digitaal maak ik vooral gebruik van twee dagbladen, te weten de Leeuwarder Courant (LC) voor de provinciale berichtgeving en Trouw voor het landelijke nieuws. In plaats van de LC zou ik trouwens liever een dagblad lezen dat het gebied van Assen, Drachten en Groningen bestrijkt. Ik heb het een paar keer aangekaart, maar tot nu toe zonder merkbaar succes. Het landelijk nieuws vul ik aan via de nieuwsbulletins op tv, waarbij het NOS Journaal nog altijd mijn voorkeur heeft. Het rtl nieuws zet een vrouw en een man in. Om de beurt mogen ze dan iets zeggen; daar kan ik maar niet aan wennen. Daarnaast selecteer ik via Ziggo op goede films en documentaires, waarbij het Vlaamse Canvas resp. de VPRO eruit springen. Nee, geen Netflix en klonen. Vooral op historische en sentimentele gronden ben ik daarnaast nog tientjeslid van de NCRV, die tegenwoordig een combi vormt met de KRO. 

Verder is natuurlijk het internet een brede bron van informatie, hoewel daar niet zelden de structuur en de betrouwbaarheid op een laag pitje staan. YouTube is nog steeds belangrijk als het gaat om beeld en geluid. Maar sinds de lerende machines van dit kanaal overgegaan zijn tot het eenzijdig opheffen van mijn account, heeft dit medium een streepje achter. Een tweede aderlating was de opheffing door de gemeente Smallingerland van de campagne 'Drachten wil je meemaken' (DWJM) met daarbij de beide digitale netwerken DWJM Sociaal en DWJM Zakelijk. Er is geen bewaarbeleid van toepassing en dus ben ik afhankelijk van wat ik zelf voor opheffing veilig heb kunnen stellen. Van enkele digitale accounts die ik heb, is LinkeIn de belangrijkste. Vrijwel niet belangrijk meer zijn Facebook en X, voorheen Twitter. Tegenover AI sta ik bijzonder sceptisch, niet in het minst omdat ik mijzelf tot deelkunstenaar heb verklaard. Kunstenaars die zich uiten via AI dreigen volgens mij hun originaliteit te verliezen.

Minder frequent, vaak wekelijks of maandelijks, vallen hier in de bus de Drachtster Courant, Actief, het kerkelijk blad Geandewei en verder tijdschriften en brochures, wel of niet digitaal, die verbonden zijn met abonnementen, lidmaatschappen en andere diensten. De lokale bibliotheek is toevallig de beste van Nederland (2024) en draagt dan ook bij aan het geheel van mediabronnen. Regelmatig doet deze bibliotheek aan de verkoop van afgeschreven exemplaren, waardoor er in mijn persoonlijke bibliotheek veel boeken de kenmerken van deze of andere bibliotheken dragen. Dat brengt mij bij de waardevolle cluster van vier kringloopwinkels binnen fietsafstand van onze woning. Ook daar red ik regelmatig papieren en digitale media van verdere verloedering of de volledige ondergang. 

Daarmee ben ik aangekomen bij mijn eigen bibliotheek, bestaande uit boeken, platen, videobanden, cassettebanden, cd's en dvd's en niet te vergeten een scala aan overige papieren, knipsels en  digitale bestanden. Deze huishoudbibliotheek wordt weer belangrijker, nu grote instituties meer en meer slachtoffer zijn van spionage, hacks en andere vormen van ondermijning. Wat mijn eigen bieb betreft, noem ik met name de bescheiden collectie op het gebied van science fiction, taal en teken, beeldende kunst, muziek, harde en zachte wetenschappen, ruimtelijke onderwerpen, kosmologie en actualiteiten door de jaren heen. Maar vooral is het een collectie van wat mij interesseert en eerder heeft geïnteresseerd. Wegdoen en opruimen is niet mijn sterkste kant, waardoor ik voortdurend moet woekeren met de ruimte die ik heb, of die ik bij tijd en wijle ten onrechte meen te hebben. 

Samenvattend denk ik dat ik als empiricus (ervarenschapper) met dit allegaartje van bronnen goed genoeg uit de voeten kan. Bovendien is het onvolledig, want er zit nog groei in. Wel spits ik die groei nu toe op wat nonpolipar voor ogen heeft en hoe ik daar handen en voeten aan wil geven.

241213 Bing Crosby / David Bowie  -  Beide heren hoorde ik in de garage zingen zonder dat ik wist wie ze waren. Er zat een element in van The little Drummerboy, maar er was ook nog een andere melodie in het spel. Hun gezang kwam tot mij via Sky Radio, op de radiospeler van mijn partner. Via deze bron kwam ik bij de namen van dit onwaarschijnlijke duo, dat elkaar trof in een show van Crosby. Bowie was hiervoor uitgenodigd, maar moest eerst worden afgeschminkt toen hij arriveerde. The little Drummerboy beliefde hij niet te zingen; dus werd het de al genoemde mix, in een uurtje en elkaar gezet en opgenomen. Bing Crosby nam de originele tekst en melodie voor zijn rekening en David Bowie een tekst met als titel Preacer on Earth, gedragen door een  antifoon. De harmonieën die zo ontstaan, hebben wel iets en acht ik zelfs wonderschoon als ik de meest geslaagde koorversies beluister. Mijn enige bezwaar geldt de tekst waarin alle kinderen tot vrede worden opgeroepen, terwijl het toch juist de oudere generaties zijn die hier kleine en grote steken laten vallen.

241104 Huub Oosterhuis  - Als Huub Oosterhuis op je deur bonst, doe je open, zoals hij dat zelf ook deed. Nu bonst hijzelf, in de vorm van de eerste Huub Oosterhuis lezing, verkort weergegeven in Trouw, waarin zijn levenspartner Colet van der Ven over hem vertelt. Huub verkende alle aspecten van het begrip liefde. Maar eerst en vooral was er de solidaire liefde voor de kwetsbaren, ingegeven door de inspirerende droom van een betere wereld. Ik citeer zijn adagium. Scherp je ogen en oren voor de kleinste tekenen van opleving, nieuw begin, nieuwe wereld, voor het goede wat gedaan wordt en sluit je daar zonder aarzelen bij aan.

241103 Ton Lemaire  -  Ton Lemaire, filosoof, deelt in Trouw, dat zijn afgezonderde leven in een boerderij in de Dordogne hem helpt om minder te lijden. ik herken iets in hem; veel van wat hij deelt gaat via boeken. Hij neemt en geeft; hij leest en schrijft. Hij heeft een uitgebreide collectie in zijn kast en schrijft zelf filosofische werken. Als tachtiger is hij vooral gehecht aan zijn zorgvuldig vergaarde collectie boeken. 'Ze verwijzen naar mij; het is de weerslag van mijn leven.' Tussen zijn boeken voelt hij zich als de spin in het web. Ja, zoiets is het; ik voel hetzelfde, maar dan anders.

240923  Frank de Roo  -  Op doorreis tref ik Frank de Roo; hij trekt aan mij voorbij op pagina 6 van Trouw de Verdieping. Hij vertelt over zijn vertaling De imitatie van Christus, naar de door Thomas Kempis geschreven bestseller. Alleen heette het toen nog niet zo, want het origineel is  circa 600 jaar oud en geschreven in het Latijn. Misschien vind ik er inspiratie in over de potentie van mijn traditioneel christelijke opvoeding. Wie weet, komt Thomas Kempis zelf nog eens voorbij. 

240903  Young Plato  -  Een belangrijke kijkzeef voor mij is de score op Rotten Tomatoes. De documentaire Young Plato scoort tweemaal 100%. Dus kijken geblazen. En uit mijn schoenen geblazen. Is filosofie geschikt als vak op de basisschool? Jazeker, als het bijvoorbeeld gedaan wordt zoals op de Noord-Ierse Holy Cross Boys Primary School, gelegen in een arme, getraumatiseerde wijk in Belfast. Terzijde: waarom zie ik zoveel goede films en documentaires op het Vlaamse Canvas? Ik vraag maar.

240708  Zef Hemel  -  Vandaag passeert hij onze woonkamer, op pagina 3 van Trouw. Voorts wandelt hij momenteel door Groningen en Friesland. Noch affiniteit met het noorden, noch een sterke relatie met bouwkunde en planologie,  kan hem worden ontzegd. Zijn bijzondere, tijdelijke Bonnema-leerstoel raakt mij. Ik link naar een RUG nieuwsbericht uit 2022. Zef Hemel is van een opwaartse insteek die cultuur en maatschappij verbindt. Hij wil bewoners erbij betrekken. Lied van het Noorden denk ik dan.

240707  E. Annie Proulx  -  Ze wordt aan mij voorgesteld door een indirect verwante bootbewoner. Hij leest haar en rekent haar tot een van zijn favoriete schrijvers. Dat ze in boekvorm langskomt mag dan ook geen wonder heten. Dat het boek een vertaling is en 'Scheepsberichten' heet, doet recht aan een bootbewoner. Ik lees de laatste tijd vrijwel niet. En hij hoort het wel, zoals hij zegt. Graag bied ik Annie Proulx hier een logement aan; er is nog plek op de plank.